ضایعات مس چیست و چرا ضایعات فلز مس پرکاربرد ترین ضایعات است؟ ضایعات مسی همان قطعات به ظاهر به درد نخور مسی هستند که به دو صورت کهنه و نو در بازار موجود است و علت پرکاربرد بودن ضایعات مسی ، ویژگی های است که فلز مس دارد.
از تولید ضایعات مسی تا کاربرد آن ها
ضایعات مسی یا از تولید حاصل شده اند و رنگ قرمز درخشانی دارند ( خالص و گران هستند. ) یا از مس کهنه و فرسوده شده به دست آمده اند که به صورت زنگ زده و به رنگ قهوه ای تیره ، ناخالص و با قیمت کم در بازار وجود دارند. هر دو نوع ضایعات باید بازیافت شوند تا در ساخت وسایل مسی نو به کار برده شوند. ضایعات مسی قبلا توسط خرده فروشی ها و دوره گرد ها معامله می شد اما حالا به راحتی در سایت معامله صورت خواهد گرفت. از مزایای معماملات مجازی ضایعات مسی
- آگاهی از بالاترین نرخ عمده و خرده ضایعات
- عدم نیاز به مراجعه کردن به ضایعاتی ها و مطلع شدن از ضایعاتی های محل خود
- ثبت قیمت ها و معامله مطمئن
- حذف شدن واسطه ها
- بهره گیری از نرح های دقیق و به روز
- به روز شدن معامله
- فروش و خرید راحت و مطمئن با فاکتور معتبر
است. مس پر کاربرد ترین فلز در تولیدات است و مهم ترین محصول ساخته شده از مس سیم های مسی هستند. سیم های مسی که در ترانسفور ها ، خطوط انتقال ، ژنراتور ها ، ماشین ها ، ساختمان ها ، موتور های برقی کاربرد دارند. به جزء کاربرد برقی ، از مس در ساختمان سازی برای لوله ، سیستم تهویه ، مخازن ، مصالح نیز استفاده خواهد شد. کاربرد مس فقط به موارد گفته شده منتهی نشده بلکه فلز مس در دیگر زمینه ها مانند اتصالات ، رادیاتور ، مبدل های حرارتی ، کندانسور ها ، ساخت مهمات ، رادیاتور ماشین ، ضرب سکه و دیگر کالا ها نیز کاربرد دارد. به دلیل کاربرد وسیع فلز مس در صنعت برق و سایر صنایع ، بازیافت ضایعات مسی به شکل لوله و سیم است. انواع ضایعات مسی به صورت سوفاره های مسی ، فلزات گران قیمت ، ضایعات برقی ، صفحات ، دیگ ها و کاتالیزور ها است. قراضه های مسی در صنعت شامل سیم ، فولاد روکش شده از مس ، کابل ، پسماند خودرو ها و رادیاتور ماشین است
. چون مصرف فلز مس زیاد است ضایعات نو قراضه های باطله در فرآیند ساخت است و ضایعات کهنه قراضه های است که بعد از ساخت و پایان رسیدن عمر مفیدشان مستهلک شده اند. نوع قراضه های مسی بر اساس ظرفیت و فناوری واحد صنعتی قابل بازیافت است. ضایعات نو خیلی سریع در عرض چند ماه بازیافت خواهد شد اما ضایعات کهنه باید حداقل به مقدار معینی برسد و بعد بازیافت شود. زمان بازیافت هر قطعه متغیر است. مثلا قطعه مسی که در یک ماشین به کار برده شده بعد از سال قابل بازیافت است اما کابل مسی 30 سال بیشتر کارکرد دارد. میزان ضایعات جدید بر حسب فعالیت مرکز ساخت است و مطمئنا با بالا رفتن فعالیت تولید واحد ضایعات نیز بالا خواهد رفت. بر خلاف تصور عامه ، ضایعات فلز مس قیمت بالایی را دارد و ضایعاتی ها با جمع آوری کردن و بازیافت مس ترجیح خواهند داد که برای مدتی هم که شده ضایعات را نگهداری و بعد بفروشند تا بدین صورت سود بیشتری را کسب کنند.
حقایقی در مورد ضایعات فلز مس
همان طور که در ابتدای مطلب اشاره کردیم ، مس بیشترین استفاده را در دنیا دارد اما ما برای شما برخی از حقایق مسی را آورده ایم تا بیشتر با فلز مس آشنا شوید.
- اگر سکه ای مسی را با خود دارید شک نکنید که عمر سکه به ادوار گذشته مربوط است. بیشتر سکه های مسی مربوط به زمان فراعنه هستند. فلز مس آلیاژی است که بار ها کاربرد دارد و قابل بازیافت است طوری که همه ی فلز های مسی مربوط به دوران گذشته هستند.
- منابع مس در دنیا 5/8 تریلیون ( بر حسب پوند ) بوده که 12 درصدش استخراج گردیده است و 12 درصد دیگر هنوز در حال گردش است زیرا بازیافت فلز مس بیشتر از سایر فلزات است.
- نخستین بار مس حدودا هزار سال قبل به وسیله بشر استفاده شد. قدیمی ترین وسیله مسی در دنیا آویزه مسی در عراق است که به تاریخ 8700 سال پیش از میلاد مربوط است.
- سالانه کشور آمریکا مس زیادی را استخراج خواهد کرد و از همان مس استخراح شده بازیافت صورت خواهد گرفت. برای نمونه همه مقدار مسی که برای ساخت وسایل مسی در نظر گرفته شده بازیافت خواهد شد.
- ضایعات مس 72% صنایع آمریکا را تشکیل داده و قابل بازیافت است.
- بازایافت مس به حدی ارزشمند است که پریمیوم ضایعات مسی 95% پریمیوم اولیه را تشکیل داده است.
- بازیافت مس قسمت زیادی از هزینه های ساخت در صنعت را جبران خواهد کرد.
- مقدار انرژی لازم برای فرآوری ضایعات مس ناچیزتر از فرآوری معادن مس بوده طوری که فرآوری ضایعات مسی 85 تا 90 درصد کمتر انرژی لازم دارد.
- به علت قدرت زیاد فلز مس ، ضایعات فلز مس برخی کشور ها مثل آمریکا وابسته به واردات مس نیستند چون خودشان تولید کننده هستند و آمریکا بعد شیلی از تولید کنندگان بزرگ مس است.
- بازیافت ضایعات مسی سبب پایین آمدن قیمت مس در دنیا خواهد شد.
- بازیافت کردن ضایعات مسی باعث کاهش 65% گاز CO2 خواهد شد.
سودآوری بیشتر با تجارت ضایعات مسی
فلز مس به دلیل استفاده شدن در تولیدات متفاوت ، یک فلز شناخته شده در دنیاست اما مشکل از جایی شروع شد که حجم تولیدات مس ( تولیداتی که از معادن به دست آمده ) پاسخگوی همه نیاز های مردم نیست و به همین دلیل ضایعات مس یک تجارت سود آور است. تجارت ضایعات مس با فروش قراضه های مسی چون سفاله ، وسایل برقی مسی ، دیگ و دیگر وسایل مسی امکان پذیر است. ضایعات مسی پرکاربرد است و ضایعات مسی در ساخت کابل و سیم کاربرد فراوانی دارد. ضایعات مسی و تجارت کردن ضایعات مسی بستگی به بازیافت محصولات اضافی دارد. ضایعاتی که از فرآیند تولید به دست آمده ممکن است ذخیره شود و از همان ضایعات برای کم کردن هزینه کلی محصول استفاده شود.
تقریبا 40 درصد فلزات تولیدی از بازیافت به دست آمده است. بازیافت قراضه های مسی و مس قیمت مناسب و ارزانی دارد چون بازیافت انرژی و تلفات کمی لازم دارد. تجارت بازیافت مس علاوه بر سود آوری بالا نقش اساسی در اقتصاد و تولید دارد و از شروع فرآیند بازیافت قدم در راه پیشرفت اقتصادی برداشته اید. یکی از دلایل اساسی بالا بودن درآمد ضایعاتی ها و کسانی که به فرآیند بازیافت مشغول هستند کم بودن هزینه مواد اولیه است زیرا مواد اولیه مواد خام و دست اول نیست ( مواد بازیافت شده است. ) و هزینه کمی را دارد. چنانچه ضایعات فلز مس خالص باشد برای ساخت محصولات مرغوب و باکیفیت بسیار مناسب است. یک محصول بازیافتی که از سایر فلزات جداش شده بهتر با استاندارد های ساخت مطابقت خواهد داشت و همین امر سبب کیفیت بالایش خواهد شد.
فلز مس و ضایعات مس چه کاربردی دارد؟
فلز مس فلزی است با ویژگی های منحصربه فرد که باعث پرکاربرد شدنش شده است. فلزی که رسانا ( برق و گرما )، منعطف و مقاوم در مقابل خوردگی است. مس کلید پیشرفت تکنولوژی بشری است و در برق و ارتباطات نقش اساسی داشته است. سایر کاربرد های مس شامل استفاده در سیستم های گرمایشی ، تهویه ، لوله کشی ، قطعات برنجی و غیره است. اکنون ما بیش از پیش به فلز مس برای ساخت ( رادیو ، روشنایی ، رایانه ، تلویزیون ، موبایل و غیره ) نیاز داریم. بسیاری از محصولات و وسایل به سیم کشی ، هدایت برقی ، آدابتور ها ، موتور ها و ترانسفور ها نیاز دارند و حتی مس برای ساخت محصولات شیمیایی و گیاهی نیز مناسب است.
فلز مس چگونه تولید شده است؟
فلز مس از فلزات کمیاب نیست بلکه در سراسر دنیا چند کشور وجود دارد که به تولید مس مشغول هستند و توانایی و شرایط تولید مس را دارند. اکنون همه مقدار مس در جهان ساخته شده دو منبع است. منابعی که 88 درصد کل دنیا را تشکیل داده اند. منبع اول استخراج کردن است و منبع دوم بازیافت یا تأمین ثانویه نام دارد.
تأمین اولیه : تأمین اولیه یا استخراج مس از معادن مس به صورت اکسیدی است. برای پردازش سنگ معدن دو راه وجود دارد و هر راه بستگی به نوع سنگ دارد. برای مس سنگ را تغلیظ کرده و بعد از پالایش و جدا سازی در اماکن مختلف استفاده خواهند کرد.
تأمین ثانویه : تأمین ثانویه به کار بردن و استفاده مجدد از ضایعات مسی است. در ابتدا بازیافت کردن ضایعات مسی بازاری بود و در کل دنیا وجود داشت و به همین دلیل بازار ضایعات فلز مس پیشرفت کرد و قوی شد. در کنار خوشایند بودن بازیافت شدن ضایعات مس اما باید بالا رفتن مصرف و زیاد شدن زباله های مسی را نیز در نظر گرفت. تا وقتی عمل بازیافت شدن برای قراضه های مسی وجود داشته باشد تثبیت نسبی قیمت قراضه های مسی هست اما دولت باید به فکر زباله های مسی حاصل از بازیافت نیز باشد. برخی کشور ها دولت نقش اساسی را در رابطه با تولید زباله های ناشی از ضایعات فلزات در نظر گرفته که ضروری است در دیگر کشور ها نیز انجام شود.
انواع مختلف مس و قراضه های مسی
در تجارت ، مس مقام دوم را کسب کرده است. برای دسته بندی مس و درجه یک شمردن مس باید قطعات مسی چون میله ها ، تموتانور ، برش و سیم های 1/16 اینچی را در نظر داشت و به تمیزی مس نیز دقت شود. لوله مسی با ارزش ترین نوع مس است که باید تمیز باشد. درجه یک بودن لوله مسی یعنی لوله ی تمیزی که اتصالات ، لحیم ، رنگ و غیره را نداشته باشد. در واقع لوله های مسی بیشتر درجه یک هستند چون نشانه هایی از خوردگی رویشان وجود ندارد و وجود اکسیداسیون سبب عدم علائم خوردگی در لوله های مسی شده است. انواع مس و ضایعات مسی به صورت زیر است.
مس درخشان : مس درخشان به نام درخشان معروف است که ارزش زیادی دارد. مس درخشان مس به کار رفته در کابل و سیم ها است که ضخامتش کمتر است. مس درخشان باید عایق و از مواد پاک شود. نباید رنگ ، ناخالص و اثر داشته باشد.
مس درجه دو عایق : مس درجه دو یک سیم از 16 درجه نازک تر است و شامل عایق بندی دوگانه ، پلاستیک و سنگین است. مس درجه 2 عایق مناسب سیم کشی برق است که سیم رابط و خروجی را پوشش خواهد داد. پوشش های مس درجه 2 باعث طبقه بندی خوردگی است. اگر مس عایق نداشته باشد سیم کشی به سیم مسی شباهت خواهد داشت.
مس درجه یک عایق : سیم درجه 1 عایق متشکل از کابل یا سیم مسی خالص است. در ضمن سیم حتما دارای عایقی از جنس پلاستیک است. سیم عایق ضخامتش 16 درجه است و اگر براق باشد نیازی نیست که عایق داشته باشد.
مواد اساسی استفاده از مس در صنعت
کاربرد اساسی مس در موارد زیر است.
سیم : هر چند که رقابت در بین فلزات مختلفی برای ساخت سیم وجود دارد اما هنوز مس یک فلز هدایت گر برق است و البته برای خطوط هوایی استفاده از مس مناسب نیست و آلومینیوم کاربرد دارد. سیم های مسی در خطوط توزیع برق ، مدار های برقی و ژنراتور کاربرد دارد بیشترین کاربرد مس برای ساخت کابل و سیم برق است.
برق : رسانایی فلز سبب استفاده شدن مس در مدار دو برد شده است. مس حتی در مبدل های حرارتی و هیت سینک هم کاربرد دارد چون حرارت را به خوبی انتقال خواهد داد. همچنین در آهنربا های برقی ، لامپ های با اشعه کاتدی و مگنترون مایکروویو نیز کاربرد دارد.
معماری : در دوران باستان چون فلز مس بادوام ، ضد آب و مقاوم بود در معماری مورد استفاده قرار گرفته است. اگر به سازه های قدیمی مراجعه کنید رد مس را خواهید دید. پتیه کاری سبب ایجاد رنگ سبز شد و همین برای معماران جایگاه خاصی داشت. در واقع لایه آخر پتیه کاری از مس بوده و مس مقاومت خوبی در مقابل خوردگی داشت و لایه های زیرین هرگز خراب نمی شدند چون لایه مس محافظ شان بود.
پزشکی : مس برای درمان آنمی ( کم خونی ) مناسب است. کم خونی زمانی شدت یافت که در مواد غذایی مقادیری از روی وجود داشت که با مس و ظروف مسی قابل درمان است. مس حتی برای ترممیم جراحت و درد های مفغصلی نیز کاربرد دارد.
خاصیت مس : مس ماده ای بیواستاتیک بوده ، معنای بیواستاتیک عدم رشد باکتری ها روی سطح مس است. چنین خاصیتی مانع از وجود باکتری ها روی مس شده است. دیگر خواص مس میکروارگانیسم است. برای مثال مس 355 قادر است که 9/99 درصد میکروب ها را نابود کند. ( ظرف مدت دو ساعت )
شیوه بازیافت کردن ضایعات مسی
جداسازی : اولین و راحت ترین مرحله بازایافت مس جدا سازی است که معمولا به صورت دستی خواهد بود. جدا سازی عموما در کارگاه های کوچک صورت خواهد گرفت طوری که قطعات ساخته شده از مس به شکل دستی یا با ابزارآلات ( انبردست و سیم چین ) جدا خواهد شد.
قالکاری : قالکاری شیوه ای صنعتی برای بازیافت کردن مس است که در کارگاه دنیا ( حتی ایران ) انجام خواهد شد. روش قالکاری مثل روش دستی نیست. روش قالکاری حتی قطعات ریزی چون مقاومت و خازن نیز جدا شده و بازیافت خواهد شد.
ذوب : بعد از جدا سازی ، قطعات ذوب خواهد شد و قطعات به شکل شمش را سرد خواهند کرد.
بازیابی شیمیایی : بازیابی شیمیایی عبارت است از جدا سازی ، خرد و له کردن ضایعات و در نهایت حل شدن در اسید و بعد محلول اسیدی ( به روش شیمیایی ) بازیافت خواهد شد.
بازیابی به سه صورت قابل انجام است که هر کدام را توضیح داده ایم.
- بازیابی با اسیدکاری ( یک روش راحت در کارگاه ها یکوچک است که به خوبی قطعات برقی مسی بازیافت خواهد شد. )
- بازیای تیزاب کاری ( به وسیله رسوب مس در درون پساب انجام خواهد شد. )
