ضایعات آلومینیوم چیست؟ آیا ضایعات فلز آلومینیوم در صنعت کاربرد دارد ؟ کاربرد ضایعات فلز آلومینیوم چیست؟ اگر کنجکاوید جواب سوال های گفته شده را بدانید این مقاله را دنبال کنید.
ضایعات فلر آلومینیوم ، ضایعاتی پرمصرف در صنعت
مقدار زیادی از ضایعات فلزی در صنعت مربوط به ضایعات آلومینیوم است. ضایعاتی که کاربرد زیادی را دارد و اشخاص و مراکز زیادی خریدارش هستند. سبکی ، دوام ، انعطاف ، چکش خواری همه از خصوصیاتی است که باعث شده فلز آلومینیوم یک فلز کاربردی در صنعت باشد که با مستهلک شدن بعد از استفاده شدن یا در زمان خراب شدن در تولید جزء ضایعات شمرده خواهد شد که با بازیافت دوباره بشود از نو مورد استفاده قرار گیرد. خریدار ضایعات فلز آلومینیوم از هزینه های بالای تولید ضایعات جلوگیری کرده و سرمایه ملی چون آلومینیوم را حفظ خواهد کرد و در نتیجه باعث کمتر شدن زباله های آلومینیومی خواهد شد. هر روز یا هر ساله میلیون ها فلز ضایعاتی مانند آلومینیوم با دستگاه های قوی به مواد خام و یا آلیاژی از فلز آلومینیوم تبدیل خواهد شد که در صنایع گوناگون به کار برده خواهد شد. کالا های ساخته شده از ضایعات آلومینیوم چه از لحاظ پولی و چه از لحاظ سرمایه ای ارزش زایدی دارد چون ارزش آلومینیوم بازیافت شده بیشتر از ضایعات آلومینیوم است و در سرمایه ملی صرفه جویی شده است.
با فلز آلومینیوم بیشتر آشنا شوید
آلومینیوم یکی از عناصر شیمیایی با نماد Al و عدد اتمی 13 است. آلومینیوم فلزی به رنگ نقره ای ، نرم و چکش پذیر بوده و سومین عنصر پرکاربرد در دنیا و حتی روی زمین است. آلومینیوم نا خالص در سنگ های از نوع معدنی وجود دارد و آلومینیوم خالص به ندرت در طبیعت موجود بوده و همه آلومینیوم های ساخته شده از سنگ های بوکسیت است. آلومینیوم قابلیت بازیافت شدن دارد و در بازیافت اصلا کیفیت خود را از دست نخواهد داد. قیمت ضایعات فلز آلومینیوم درصدی از میزان بورس را نیز به خود اختصاص داده است. نوع و نرخ ضایعات فلز آلومینیوم روی قیمت ضایعات موثر است. در همین بین مراکز فعال ضایعات را جمع آوری و برای بازیافت شدن به کارخانه ها خواهند فروخت.
18درصد از کره زمین را آلومینیوم تشکیل داده، عنصری که زمانی ارزشش از طلا هم بالاتر بود و فلز آلومینیوم حالا دیگر برای صنعت مهم شده است. در اوایل کشف فلز آلومینیوم جدا کردن فلز آلومینیوم از سنگ کار سختی بود چون فلز آلومینیوم با سنگ ترکیب شده و حتی جزء فلزاتی است که تهیه کردنش سخت است. گفتیم که فلز آلومینیوم ارزشش بیشتر از طلا بود اما علت سقوط قیمتش آسان شدن روش استخراجش است. ضایعات فلز آلومینیوم قسمت مهمی از صنعت است که باید مورد توجه قرار گیرد. بازیافت ضایعات فلز آلومینیوم از قرن ها پیش قرن 19 وجود داشت و در نهایت در دهه 60 عملی شد. قوطی های آلومینیومی نمونه ای از بازیافت ضایعات فلز آلومینیومی است.
کاربردهای متفاوت و فراوان فلز آلومینیوم
برخی از موارد استفاده فلز آلومینیوم عبارت است از:
- حمل و نقل
- وسایل خودرو
- ساختمان سازی
- کالا های خانگی
- بسته بندی
- خطوط انتقال برق
- رادیاتور
- ظروف
علت استفاده از فلز آلومینیوم برای انتقال برق ، بالا بودن هدایت الکتریکی فلز آلومینیوم است. هدایت فلز آلومینیوم بیشتر از مس و کمتر از طلا است به همین خاطر در خطوط انتقال برای استحکام کششی مناسب است. معروف ترین فلز آلومینیومی که برای انتقال مناسب بوده فلز ACSR است. خود آلومینوم به صورت طبیعی و به اشکال کوراندوم ، یاقوت ، سنگ سنباده برای شیشه سازی مورد استفاده قرار خواهد گرفت. یاقوت آلومینیوم هم برای تهیه و ساخت لیزر کاربرد دارد. آلومینیوم های اکسید شده هم برای سوخت و ساز موشک ها کاربرد دارد.
استفاده از ضایعات آلومینیوم برای تولید
برخی تولیدکنندگان معتقداند که ضایعات فلز آلومینیوم خشک و ترد است و محصول نهایی هم شکننده خواهد بود اما چنین نیست شاید در مراحل بازیافت ریخته گری و غیره نقصی یاشد اما هرگز محصول نهایی ساخته شده از ضایعات مرغوبیت خود را از دست نخواهد داد. مثلا برای ساخت ADC 12 و LM 2 به ترتیب 356 و 380 از آلیاژ آلومینیوم استفاده خواهد شد یا در ساخت شمش LM 13 باید میزان خلوص فلز آلومینیوم بیشتر باشد. علاوه بر میزان استفاده از ضایعات بازیافتی باید مراحل بازیافت نیز به درستی صورت گیرد. ضایعات آلومینیومی نرم یا خشک بستگی به سفارش خریدار دارد. در بازیافت ضایعات آهن و مس باید تصفیه مواد ذوب شده انجام شود تا ناخالصی از بین برود. وجود آهن ، برنج و مس در ضایعات آلومینیومی سبب تغییر آنالیز خواهد شد به همین دلیل جداسازی آلیاژ ها از ضایعات فلز آلومینیوم باید به خوبی انجام شود.
ضایعات آلومینیومی برای ساخت شمش های آلومینیومی متغیر است زیرا ممکن است درخواست مصرف کننده ها با هم فرق داشته باشد. اگر فقط 20 درصد از مواد اولیه ساخت وسایل آلومینیومی از ضایعات باشد و مراحل بازیافت ذوب و تصفیه در چارچوب استاندارد ها انجام شود. استفاده از ضایعات نه تنها لطمه ای به محصول نهایی نخواهد زد بلکه مزایا و فواید زیادی را دارد. عوامل متعددی در خرید و توزیع ضایعات فلز آلومینیوم وجود دارد که روی قیمت تأثیر گذار است. موثر ترین عامل در قیمت ضایعات فلز آلومینیوم ، قیمت ارز است چون برای تولید کنندگان داخلی امکان خرید ضایعات وجود ندارد.
وضعیت بازیافت ضایعات فلز آلومینیوم
از مشخصه های اساسی فلز آلومینیوم قابلیت بازیافت شدن است. کشور های زیادی به ویژه کشورهای توسعه یافته وجود دارد که به منظور کسب سود و کم شدن آلودگی های زیست محیطی دست به بازیافت ضایعاتی نظیر ضایعات آلومینیوم زده اند. بازیافت ضایعات آلومینیوم کاری سخت است و کشور های زیادی در جهان به شکل غیر مستقیم و مستقیم بر اساس برنامه های که دارند مشغول بازیافت ضایعات حاصل شده از ضایعات خود شده اند. در کشور ایران بازیافت ضایعات فلزات کمتر در حال انجام است و علتش هم عدم وجود قوانین سخت گیرانه است و تولید کنندگان بیشتر درآمد و کسب سود را در نظر دارند تا حفاظت از طبیعت.
به علت پر کاربرد بودن فلز آلومینیوم در ظروف ، فویل و غیره میزان زباله های آلومینیومی بالاست. در سال های اخیر تفکیک زباله های فلزی بهتر صورت گرفته است اما هنوز هم در مقایسه با کشور های پیشرفته عقب مانده و جای رشد و پیشرفت بیشتری را داریم. تفکیک زباله های فلزی با برنامه و فرهنگ سازی صورت گرفته و تأثیر زیادی در حفظ طبیعت داشته است. همچنین اگر بازیافت خودرو های مستهلک بیشتر شود اقتصاد رونق بیشتری پیدا خواهد کرد. یکی از مواردی که جزء اساسی ضایعات را تشکیل داده خودرو های مستهلک است. با وجود اینکه یک خوردو به طور متوسط عمر مفیدش 50_10 سال بوده اما کار کرد خودرو های موجود در کشورمان بیشتر از میزان گفته شده است.
معمولا قیمت خودرو در ایران به نسبت سایر کشور ها مناسب تر است و اما قیمت تعمیرات بالاست و در صورت فرسودگی خودرو شخص مجبور است که هزینه بیشتری پرداخت کند به همین دلیل مردم به جای نگهداری و تعمیر خودرو های مستهلک ترجیح خواهند داد که خودروی جدیدی را بخرند. خوردرو های مستهلک خود نیز ارزش پولی دارد که بهتر است توسط ضایعاتی ها خریداری شود اما چون شرایط اقتصادی کشور ما به گونه ایست که خودرو های مستهلک خریداری ندارد لذا تقاضا و خریداری خودرو های اسقاطی در حال کاهش یافتن است.
مصرف 50 درصدی ضایعات آلومینیوم در مواد اولیه
در ایران برخی مراکز از 50 درصد ضایعات فلز آلومینیوم مواد اولیه برای ساخت و تولید استفاده شده است. بدین صورت که تولید کنندگان با خریداری آلومینیوم های قراضه ، آلومینیوم های قراضه را در تولید به کار خواهند برد. تولید کنندگانی که قادر به استفاده از ضایعات فلزی آلومینیومی نیستند. ضایعات را به دیگر تولید کنندگان خواهند فروخت. هم اکنون شرایط بازار برای فلز آلومینیوم نا مطلوب است به ویژه ورقه های آلومینیومی زیرا ما در تحریم قرار داریم و در چند ماهی که گذشت ما چندان فعالیت اقتصادی نداشتیم یعنی عدم فعالیت شغلی سبب رکود اقتصادی در کشورمان شده است.
کاربرد ورقه های آلومینیوم برای
- پوشش نما
- دکوراسیون داخلی
- سقف کاذب
- پارتیشن
ورقه های آلومینیومی بر اساس نوع موادی که دارند کاربرد زیاد و متعددی را برای ساختمان سازی دارند. همچنین در مورد ضایعات فلز آلومینیوم باید گفت که اگر درصد استفاده از ضایعات آلومینیوم در تولید بیشتر شود کمک شایانی به طبیعت خواهد شد. تنها چیزی که سبب نگرانی تولید کنندگان در استفاده از ضایعات برای تولید شده است نا خالصی ضایعات است. درست است که وجود نا خالصی در قراضه ها آلومینومی وجود دارد اما اگر تولید کنندگان سعی کنند که در زمان استفاده از ضایعات فرآیند ذوب را به خوبی انجام دهند دیگر جای نگرانی وجود نخواهد داشت. تولید کنندگان در مصرف قراضه های آلومینیومی باید به کیفیت و کمیت قراضه ها توجه کنند زیرا مهم است. یک راه برای جدا کردن ضایعات آهنی وجود تا کیفیت محصولی که در نظر داریم پایین نیاید. قبل از انجام ذوب بهتر است قراضه های آلومینیومی که دارای آلیاژی خاص هستند را جدا کنیم. جدا کردن ضایعات فلز آلومینیومی که دارای آلیاژی خاص هستند سبب رسیدن به ترکیب مناسب از آلیاژ خواهد شد.
تقاضا روی نرخ ضایعات آلومینیوم بی تأثیر است
طبق تحلیل های که انجام شده ؛ تقاضا روی ضایعات چندان اثری ندارد و قیمت گذاری ضایعات آلومینیوم از قیمت دلار تأثیر زیادی گرفته است. عمده ضایعات آلومینیوم در بازار ایران از تخریب بنا ها و ساختمان ها است. هنگامی که در پایتخت یا شهر های ایران ساختمانی خراب شود شود قراضه های آلومینیومی چون در و پنجره ، رادیاتور ، کابل و غیره توسط ضایعاتی ها جمع آوری و به بازار برده خواهد شد. قیمت ضایعات آلومینیوم برای هر قطعه متفاوت است و تفاوت قیمت ضایعات آلومینیوم بر اساس مصرف و آلیاژ بالا و پایین خواهد شد. در مورد دسته بندی قراضه های آلومینیومی باید گفت که قراضه های آلومینیومی به دو دسته نرم و خشک تقسیم شده است.
آلومینیوم نرم ظروف ، آلومینیوم ، شاخه ای و غیره است و آلومینیوم خشک پیستون ، سرسیلندر و غیره است. آلومینیوم خشک در بازار ایران بیشتر معامله خواهد شد و به همین دلیل آلومینیوم خشک با قیمت پایینی به فروش خواهد رسید. هر یک از ضایعات آلومینیومی قیمتی دارند اما قیمت پروفیل های آلومینیومی بالاتر است و سود بیشتری را بریا فروشنده دارد. پروفیل های آلومینیومی ظرف 2 روز به فروش خواهند رسید. زمانی که ضایعات آلومینیومی بالا برود ضایعات قطعات خودرو چون رینگ و سرسیلندر هم بهتر فروخته یا خریداری خواهد شد.
ضایعات آلومینیومی خریداری شده از دوره گرد ها ، تفکیک نشده هستند و باید جدا سازی صورت گیرد. برای مثال رادیاتور از ضایعات آلومینیومی است که باید لوله های از جنس مس از پره های از جنس آلومینیوم جدا شود. همچنین شمش های عراقی هم روی ضایعات آلومینیوم تأثیر زیادی ندارد و علتش هم به بی کیفیت بودن شمش های وارداتی مربوط است. شمش های ساخته شده از آلومینیوم که از کشور عراق وارد ایران شده نتوانسته قیمت ضایعات آلومینیومی را بالا ببرد چون خود ایران تولیدات زیادی از ضایعات آلومینیومی را حداقل برای سال جاری داشته است. هنگامی ضایعات آلومینیوم با کاهش رو به رو شود فروش کمتر و رکود ایجاد خواهد شد زیرا خریدار ضایعات را خریداری نخواهد کرد تا قیمت به تعادل برسد.
جمع آوری قراضه های آلومینیومی نیازمند سرمایه است
شهرداری تهران اجازه بازیافت را به مناطق مختلفی داده اما اجازه شهر داری بدین معنا نیست که هر شخص حق بازیافت ضایعات را داشته باشند به عبارت دیگر هر شخص یا مرکزی باید با شهرداری هماهنگ کند و بعد از جمع آوری ضایعات فکر بازیافت ضایعات باشد. قبلا برای برای ضایعات به ویژه ضایعات آلومینیومی نیازی به سرمایه گذاری نبود. در زمان حاضر جمع آوری قراضه های آلومینیومی شیوه متفاوتی را دارد. یعنی قراضه های آلومینیومی نو یا فرسوده به صورت مختلفی جمع آوری خواهد شد. تهران و حومه بیشترین درصد جمع آوری قراضه های آلومینیومی را به خود اختصاص داده زیرا ضایعات زیاد است. جدا سازی ضایعات آلومینیومی به سه صورت زیر است.
- درشت بار شامل سرسیلندر ، رینگ پیستون و غیره
- ضایعات ریز و متفرقه ضایعاتی که به ضایعات قاشق و چنگالی مشهور است.
- ضایعات نرم ظروف یکبار مصرف ، ظروف آشپزخانه ، پروفیل در و غیره
در طبقه بندی ضایعات پیستون ، رینگ و سرسیلندر را جدا کرده اند و علتش هم آلیاژشان است. جمع آوری ضایعات اتومبیل به شیوه دیگری انجام خواهد شد. معمولا وانتی ها ضایعات ماشین را که به صورت قطعات است در داخل یا خارج شهر خریداری و سپس در یک محل جمع آوری خواهند کرد. تفکیک آلومینیوم های قراضه در سال های قبل به صورت سنتی بوده یعنی ضایعات تحویل داده شده و سپس جدا سازی توسط فروشنده صورت گرفته است و فروشنده یا ضایعاتی ها حتی از جدا سازی ضایعات نیز کسب سود کرده اند. فروش آلومینیوم های قراضه توسط ضایعاتی ها به صورت دسته بندی شده بر اساس آلیاژی که دارند است.
در مورد ریخته گری آلومینیوم باید بدانید ریخته گر باید شخصی با تجربه باشد. ریخته گر ناشی ممکن است سبب افت کیفیت ضایعات شود. در حالی که ریخته گر حرفه ای از ضایعاتی چون سرسیلندر ، درشت بار و بیستون برای ساخت استفاده کرده و با کد بندی جدا سازی ضایعات را انجام و سپس ضایعات را ذوب خواهد کرد. سر باره که جزئی از ضایعات آلومینیومی است برای ساخت محصولات رایج آلومینیومی کاربرد دارد. یک نکته در مورد استفاده سر بار ، جمع آوری سرباره در مراحل تولید است. مثلا تولید کننده قطعه شمش را در کوره ریخته و زمان ذوب اگر سر باره را جمع آوری کند سر باره دارای آلیاژ خوبی است و قابل استفاده مجدد برای ساخت خواهد بود.70 درصد سرباره در مراحل بعدی برای ساخت استفاده خواهد شد.
سرباره ها در کارخانه ها در کوره ذوب شده و تنها چیزی که از سرباره باقی خواهد ماند خاک است ، خاکی که برای محصولات آلومینیومی مناسب است. خاک آلومینیومی در کارخانه های زیادی از جمله کارخانه های بهداشتی کاربرد دارد و به خاطر همین فلز آلومینیوم اصلا دور ریز ندارد. سربار آلومینیوم همان تراشه های آلومینیومی ضایعاتی است. ضایعات آلومینیومی که دارای شناسنامه هستند همان شمش های آلومینیومی قراضه هستند که آلیاژ شان مشخص است و مقدار آهن و روی ضایعات در زمان ذوب مخص شده است. برای مثال در زمان فروش به خریدار خواهند گفت که شمش فلز آلومینیوم از کدام یک از ضایعات آلومینیوم است. علت تفاوت نداشتن شمش خام با شمش شناسنامه دار ضایعاتی، قیمت شان است که چندان اختلافی ندارد.
